Mühendislik Fakültesi Besin Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet İnan başkanlığındaki 10 kişilik takım, üniversitenin 10 milyon liralık takviyesiyle ilaç geliştirmek için 2,5 yıl evvel çalışmalara başladı.
İltihaplı romatizma, Kovid-19, kanser, nakillerde organın bedeni reddetmesi başta olmak üzere değerli birçok hastalığın tedavisinde kullanılan ilacın molekülünü geliştirdi.
Türkiye’nin kendi teknolojisiyle geliştirilen, göğüslü ve maya hücrelerindeki denemelerde düzgün sonuçlar elde edilen ilacın, hayvan denemelerine geçilecek.
Rektör Prof. Dr. Özlenen Özkan, Rektörlük Senato Salonu’nda düzenlenen basın toplantısında, Bilimsel Araştırma Projeleri ünitesinin yönerge ve uygulama asıllarını revize ederek, esere dönüşen insanlığa yararı olan projelere öncelik verdikleri söyledi.
“Yerli ulusal bir ilacımız olacak”
Bu kapsamda projelere hiç olmadığı kadar güçlü bütçe dayanağı sağladıklarını aktaran Özkan, yürüttükleri bir çalışmada değerli sonuçlara ulaştıklarını belirtti.
Üniversitenin en yüksek takviye bedeli olan 10 milyon liralık projenin yürütüldüğünü anlatan Özkan, şunları kaydetti:
“Bilim ve teknoloji siyasetlerini belirlerken uzun vadeli gayelere odaklanmak gerekiyor. Kovid-19 salgını sürecinde bunun örneğini yaşadık. Geliştirme kademesinde olan ilacımız bilhassa organ naklinde bedenin organı reddettiğinde kullanıyor. Kovid’de çok sık kullandık bu ilacı. Sepsiste, kanserde çok fazla kullanıyoruz. Sitokin fırtınasının durdurulmasında kullandığımız bir ilaç. Dünyada kullanılan 4 ilaç var, şayet sonuna kadar gidebilirsek inşallah bizim geliştirdiğimiz 5. olacak. İnterlökin-6. Bu ilaç dünyada 30 milyar dolarlık pazara sahip. Her yıl ülkemizden bu ilaçlar için milyonlarca dolar yurtdışına çıkıyor. Bu açıdan çok kıymetli. Yerli ulusal bir ilacımız olacak. Tıpkı orijine sahip emsal bir ilacın ABD’de patent hakkının 1 milyar dolara satılmış olması bile bu ilacın kıymetini gösteriyor.”
Özkan, savaş yahut politik durumlarda ilaçlarda lojistik sorun yaşanabildiğini hatırlatarak, bu durumda geliştirdikleri ilacın stratejik değere sahip olduğunu vurguladı.
Hayvan deneyleri etabına gelindi
İlaç adayının AR-GE çalışmalarını tamamladıklarını ve hayvan deneyleri etabına geldiklerini bildiren Özkan, “Bu etabının tamamlanmasıyla endüstriyel üretim ve klinik çalışmalarının tamamlanması için teknoloji transferi yapmaya hazır hale gelecektir.” dedi.
Özkan, çalışmanın yalnızca bilimsel bir kazanım değil, tıpkı vakitte üniversitedeki ilaç geliştirme altyapısının ve insan kaynağının oluşturulmasıyla iktisada değerli katkı sağlayacağını belirtti.
Söz konusu ilacın çok kıymetli olduğuna değinen Özkan, sıhhat bölümünün savunma dalı kadar kıymetli olduğunu, geliştirdikleri ilacı Türkiye’nin kullanımının yanı sıra öbür ülkelere satma imkanlarının olacağını söyledi.
Özkan, dışarıdan hiçbir materyal almadan ülkenin imkanları kullanılarak ilacın geliştirildiğini kelamlarına ekledi.
“Maya hücrelerindeki denemede çok düzgün randıman aldık”
Prof. Dr. Mehmet İnan da üniversitenin altyapı ve insan kaynağını oluşturmak için proje başlattıklarını hatırlatarak, antikor sitokin fırtınasını durduran bir molekül geliştirdiklerini vurguladı.
Maya hücrelerindeki denemede çok düzgün randıman aldıklarını bildiren İnan, “Gen dizaynından başlayıp bunu mayaya aktarıp, laboratuvar ölçeğinde akabinde reaktör sistemine geçirerek, bu eseri saflaştırıp formülüze edip, insanlara ve farelere denememiz gerekiyor. Bunun faal olduğunu laboratuvar çalışmalarımızda tamamladık. Farelere ziyan vermediğini gösterdikten sonra endüstriyel ortamda teknoloji transferini yaparak, yeterli üretim uygulamalarını yaparak bunların insan denemelerini başlatacak sürece geçilecek.” diye konuştu.
İnan, görüştükleri firmalar olduğuna hatırlatarak, Hepatit B aşısı ve insülin ilacının da tıpkı organizmalardan üretildiğinin, bunun da altyapısını oluşturduklarını vurguladı.
