ABD Başkanı Donald Trump, çarşamba günü yaptığı açıklamada, ABD dışında üretilen otomobil ithalatına %25 gümrük vergisi getireceğini duyurdu. Bu karar, ABD’nin müttefikleriyle yürüttüğü ticaret savaşında önemli bir tırmanış anlamına geliyor.
Tarifeler, Trump’ın ABD’nin ticaret ortaklarına yönelik çeşitli misilleme tarifelerini açıklamak için belirlediği 2 Nisan tarihinden itibaren yürürlüğe girecek.
Trump, çarşamba akşamı Oval Ofis’te yaptığı açıklamada, “Bugün Amerika’da Kurtuluş Günü’nün başlangıcıdır. Eğer arabanızı ABD’de üretiyorsanız, size herhangi bir tarife uygulanmayacak” dedi.
Trump’a otomobil üreticilerinin tarifelerin kaldırılması için ne yapabileceği sorulduğunda ise, ABD Başkanı “Bu karar %100 kalıcı” yanıtını verdi.
ABD Başkanı, bu ay içinde otomotiv endüstrisine geçici muafiyet tanıyarak 2020 ABD-Meksika-Kanada Anlaşması’na (USMCA) uygun üretilen malları yeni tarifelerden geçici olarak muaf tutmuştu. Ancak Trump, çarşamba günü yaptığı duyuruda herhangi bir muafiyetten bahsetmedi.
Trump, “Genel olarak baktığınızda, bu düzenleme otomobillerin tek bir yerde üretilmesine yol açacaktır” dedi.
Beyaz Saray yetkilileri, tarifelerin yalnızca tamamlanmış araçları değil, motorlar, şanzımanlar, aktarma organları ve elektrikli bileşenler gibi parça ithalatlarını da kapsayacağını doğruladı. Yetkililer ayrıca, %25’lik gümrük vergisinin mevcut diğer tarifelere ek olarak uygulanacağını belirtti.
ABD-Meksika-Kanada Anlaşması(USMCA) kapsamında ithal edilen araçlar, yalnızca yabancı parçaları için vergiye tabi tutulacak. Beyaz Saray’ın açıklamasına göre, USMCA kapsamında ithal edilen parçaların ABD dışı içeriğine %25’lik bir vergi uygulanması için bir hesaplama süreci geliştirilecek.
Financial Times’ın haberine göre bir ABD yetkilisi, tarifelerden elde edilen gelirlerin büyük bir vergi indirimi için kullanılacağını belirterek, “Tarifeler eşittir vergi indirimleri” dedi.
Sektörden gelen tepkiler
Beyaz Saray, 1962 tarihli bir ulusal güvenlik yasasına dayanarak bu tarifeleri uygulamaya koyduğunu, otomotiv sektörünün ABD’nin ulusal güvenliği için “hayati öneme sahip” olduğunu ve aşırı ithalatın Amerikan sanayisini ve tedarik zincirlerini tehdit ettiğini savundu.
FT haberine göre otomobil üreticileri, tarifelere karşı yoğun lobi faaliyetleri yürütüyordu. Firmalar, bu kararın tedarik zincirlerinde büyük karmaşaya yol açacağını ve ABD’li tüketiciler için fiyatları artıracağını belirtiyor.
Trump’ın açıklamasının ardından, General Motors’un hisseleri vadeli işlemlerde %7, Chrysler’in ana şirketi Stellantis’in hisseleri %4 ve Ford’un hisseleri %5 değer kaybetti.
Japon otomobil üreticileri de sert düşüşler yaşadı. 2024 yılında ABD’ye 40 milyar dolarlık araç ihraç eden Japon firmalar arasında Subaru ve Mazda %5’in üzerinde, Mitsubishi Motors %4, Toyota ve Nissan ise yaklaşık %3 değer kaybetti.
FT haberine göre, Bernstein Analisti Daniel Roeska, ABD’de satılan araçların neredeyse yarısı ithal edildiğini belirtiyor. Analist ABD’de monte edilen araçların yaklaşık %60’ının yabancı parçalardan oluştuğunu söylüyor.
Roeska, “Dört ila altı haftadan daha uzun sürecek %25’lik bir gümrük vergisi, sektör genelinde ciddi etkilere yol açabilir” dedi.
Araştırma şirketi Edmunds’tan Jessica Caldwell, otomobil üreticilerinin artan maliyetleri tüketicilere yansıtması nedeniyle araç fiyatlarının muhtemelen yükseleceğini belirtti.
Küresel tepkiler
Meksika, ABD’ye 2024 yılında 2,77 milyon otomobil ihraç etti. Bunların büyük çoğunluğu USMCA sayesinde gümrüksüz şekilde geçti. Yeni tarifeler, Meksika’nın otomotiv sektörüne büyük darbe vurabilir. Bu sektör, ülkede doğrudan 1 milyon kişiyi istihdam ediyor ve Meksika ekonomisinin %4’ünü oluşturuyor.
Kanadalı otomobil üreticileri de kararı eleştiriyor. Kanada Başbakanı Mark Carney, misilleme olarak uygulanacak gümrük vergilerinden elde edilecek gelirlerin, zarar gören işçileri ve şirketleri korumak için kullanılacağını söyledi.
Carney, “Bu karar, bu sabah önünde durduğum Ambassador Köprüsü’ndeki işçilere doğrudan bir saldırıdır” dedi. (Ambassador Köprüsü, Kanada ile ABD’yi birbirine bağlayan önemli bir ticaret noktasıdır.)
Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, AB’nin karardan üzüntü duyduğunu belirtti. Leyen, “Bu duyuruyu, ABD’nin önümüzdeki günlerde açıklamayı planladığı diğer önlemlerle birlikte değerlendireceğiz. AB, ekonomik çıkarlarını korurken müzakereler yoluyla çözümler aramaya devam edecektir” dedi.
ABD Otomotiv İşçileri Sendikası (UAW) ise tarifeleri memnuniyetle karşıladı. UAW Başkanı Shawn Fain, “Otomotiv endüstrisinde yokuş aşağı sürüklenen gidişata bir son vermek, ticaret anlaşmalarımızı düzeltmekle başlar” dedi.
Daha fazla tarife gelebilir
Trump, göreve yeniden geldiği ocak ayından bu yana bir dizi gümrük tarifesi uygulamaya koydu. Bunlar arasında Çin’den ithal edilen tüm mallara ek %20 gümrük vergisi uygulanması ve ABD’nin çelik ile alüminyum ithalatının tamamına %25 vergi uygulanması gibi agresif uygulamalar da yer alıyor.
Bu hafta Trump, Venezuela’dan petrol ve doğalgaz satın alan ülkelerden gelen tüm mallara %25’lik gümrük vergisi uygulayacağını duyurdu. 2 Nisan’da yürürlüğe girecek olan bu vergiler, özellikle Çin, Hindistan, İspanya ve İtalya gibi ülkeleri etkileyecek.
Trump, perşembe sabahı Truth Social’da yaptığı paylaşımda, AB ve Kanada’yı ABD’ye karşı ortak misilleme yapmamaları konusunda uyardı. Trump, “Böyle bir hamle, şu anda planlanandan çok daha büyük tarifelere yol açacaktır” dedi.
