Emre ERGÜL
1) Amerika Birleşik Devletleri: ABD şu anda günde 13 milyon varilden fazla (şimdiye kadarki rastgele bir ülkeden daha fazla) ham petrol üretiyor ve kısa ve orta vadede daima bir artışa yanlışsız gidiyor.
ABD Güç Bilgi Yönetimi’nin (EIA) son datalarına nazaran, ABD ham petrol üretimi eylül ayında günlük 13.236 milyon varil ile yeni bir rekora ulaştı. 2024 harcamalarındaki hafif düşüşe karşın, verimlilik kazanımları ve teknolojik ilerlemelerin tesiriyle ABD üretim büyümesinin devam etmesi bekleniyor. EIA’nın aralık ayındaki Kısa Vadeli Güç Görünümü’nde (STEO) bu yıl ABD ham petrol üretiminin günlük ortalama 12.93 milyon varil olarak belirlendiği ve gelecek yıl ortalama 13.11 milyon varile yükseleceği belirtildi.
Artan üretim birebir vakitte ABD ham petrol ve petrol eserleri ihracatının da artmasına yol açıyor. Oilprice şu yorumu ekledi: “ABD üretimindeki bu artış global petrol dinamiklerini etkiliyor. Suudi Arabistan ve Rusya üzere OPEC+ ülkeleri piyasa fiyatlarını yönetmede zorluklarla karşı karşıya.”
2) Suudi Arabistan: OPEC ve OPEC+ kümesinin önderi Suudi Arabistan, bu yıl dünyanın en büyük ikinci petrol üreticisi oldu. Suudi ham petrol üretimi 2023’ün birinci yarısında ortalama 10.2 milyon varil civarındaydı, lakin temmuz ayından bu yana Krallık, istekli olarak günde 1 milyon varillik ekstra üretim kesintisi uyguladı. Bu yüzden de üretimi yılın ikinci yarısında ortalama 9 milyon varil oldu.”Piyasa istikrarını amaçladığı”nı belirten Suudilerin yaptığı kesinti, başta ABD olmak üzere Brezilya, Kanada, Guyana ve Norveç üzere OPEC+ üyesi olmayan üreticilerin artan üretimleriyle kısmen dengelendi.
3) Rusya: Suudi Arabistan’la OPEC+ ittifakına giren Rusya’nın günde 9 milyon varil ham petrol ürettiğine inanılıyor. Son OPEC+ toplantısında Rusya, ihracat kesintisini 2024 yılının birinci çeyreğinde günde 500 bin varile derinleştireceğini söyledi.
4) Kanada: Rusya ve Suudi Arabistan piyasaya arzı keserken, Kuzey Amerika üretimini artırıyor. Geçtiğimiz yıl, Kanada petrol üretimi günde 4.86 milyon varil ile rekor düzeye ulaştı. Oilprice’a konuşan analistlere nazaran, Kanada’nın ham petrol üretimi 2025’e kadar yüzde 8 artacak.
5) Irak: OPEC’in ikinci büyük üreticisi Irak, günlük ortalama 4.3 milyon varil üretimle bu yıl dünyanın 5’inci büyük petrol üreten ülkesi oldu.
Petrol fiyatları, Gazze ve Kızıldeniz ile yüzde 3.7 arttı
ABD Merkez Bankası’nın (Fed) en geç mayıs ayında faiz indirimlerine başlayabileceğine yönelik fiyatlamalar ve “yumuşak iniş” ihtimalinin güçlenmesi, emtia piyasalasını müspet etkilemeyi sürdürüyor. Geçen hafta pahalı metallerde paladyum hariç yükseliş eğilimi öne çıktı: Altın yüzde 1.7, gümüş yüzde 2.6, platin yüzde 2.9 paha kazanırken, paladyum yüzde 0.3 bedel kaybetti. Baz metallerde de geçen hafta yükseliş eğilimi hakimdi.
Tezgah üstü piyasada bakır yüzde 1.4, kurşun yüzde 2.5, alüminyum yüzde 3, nikel yüzde 1.6, çinko yüzde 2.3 artış kaydetti. Güç kümesine bakıldığında da haftayı Brent petrol yüzde 3.7, New York Ticaret Borsası’nda süreç gören doğalgaz yüzde 3.5 artışla kapattı. Petrol fiyatları, İsrail’in Gazze Şeridi’ne yönelik akınları, global petrol rezervlerinin birçoklarını barındıran Ortadoğu’da artan gerginlik ve Kızıldeniz’deki gemileri gaye alan hareketlerin tesiriyle yükselişini sürdürüyor. Tarım kümesinde geçen hafta karışık bir seyir izlendi.
Chicago Ticaret Borsası’nda süreç gören buğday yüzde 2.6, mısır yüzde 2.2, soya fasulyesi yüzde 2.1 paha kaybederken, pirinç yüzde 1 paha kazandı. ABD’de faaliyet gösteren emtia borsası Intercontinental Exchange’te süreç gören pamuk yüzde 0.1, kahve yüzde 2.1, kakao yüzde 1.1 yükseliş kaydederken, şeker yüzde 7.5 azaldı. Kakao, geçen hafta ton başına 4 bin 334 dolarla tepe tazeledi.
Irak, Nijerya ve Kongo, OPEC’e bağlılıklarını teyit ettiler
Angola’nın geçen hafta yaptığı ayrılma çıkışının akabinde Irak, Nijerya ve Kongo Cumhuriyeti, OPEC’e olan bağlılıklarını teyit ettiler. Kongo Hidrokarbonlar Bakanı Bruno Jean-Richard Itoua, “OPEC ve OPEC+’nın kalbindeki birlik ve beraberliğe olan güçlü takviyemizi yineliyoruz” dedi. Nijerya Petrolden Sorumlu Devlet Bakanı Heineken Lokpobiri, “OPEC’in amaçlarına bağlılığımızda kararlıyız ve yalnızca ulusumuzun hudutları içinde değil kıta genelinde yankı bulan telaşları ele almak için örgütle faal bir halde etkileşim halindeyiz” dedi.
Angola üzere Nijerya da OPEC önderleriyle 2024 yılı üretim kotası konusunda uyuşmazlık yaşadı, lakin bu durum kümenin 30 Kasım’daki son toplantısında tahlile kavuşturulmuş üzere görünüyor. Petrol Bakanlığı sözcüsü Assem Jihad da OPEC’in “küresel petrol piyasasında istikrarı sağlamak için arz ve talep ortasında en yüksek oranlarda istikrar sağlamaya” çalıştığını söyledi. Angola perşembe günü Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü’nden ayrılarak kümenin üye sayısını 12 ülkeye düşürdü.
