Hisse senetlerinin alım-satım işlemlerinde verilen emirler üzerine uygulanan kurallardan biri fiyat önceliğidir. Bu kavram, bankalara verilen işlem komutlarından biridir. Fiyat önceliği, emirlerin uygulanma sırasını etkilemektedir.
Satım komutlarının fiyat önceliği kuralına göre belirlenmesi düşük değerli emirlerin yükseklerinden daha önce tamamlanmasını sağlar. Aynı kavram alım işlemleri için de kullanılır. Fakat bu durumda yüksek değerli emirler, düşük olanlardan önce karşılanır. Sisteme gönderilen komutlar fiyatın yanı sıra zaman önceliğine göre de eşleştirilebilir. Bu işlem sırasında iki kural birlikte uygulanır. Fiyat değerlerinin aynı olduğu durumlarda emirler, zaman önceliğine göre gerçekleşir ve daha önce gelen komutlar erkenden tamamlanır.
Fiyat önceliği kuralı nedir sorusunu bu şekilde yanıtladıktan sonra bu işlemin nasıl yapıldığına bakılmalıdır. Yatırım sırasında bahsi geçen kavramdan yararlanmak için bankaların internet ve telefon şubeleri, bankamatikler ya da mobil uygulamalar kullanılabilir. Verilen emirler öncelikle BIST sistemine iletilir ve ardından işlem gerçekleştiğinde sonuçlar banka sistemine aktarılır. Son olarak da yatırım hesabınıza yansıtılır.
Fiyat Önceliği Kuralları Nelerdir?
Fiyat önceliği kurallarından ilki kavramın alım satım emirleri ile doğrudan ilgili oluşudur. Bu komutların yatırım yapılacak olan hisse ya da pay senetlerinin taban ve tavan marjları dâhilinde olması gerekir. Aksi takdirde emirler gerçekleşmez. Ayrıca verilen alım satım talimatlarına iyileştirme, kötüleştirme veya iptal işlemleri de yapılabilir.
Borsa İstanbul’un düzenlemeleri nedeniyle pay senetleri piyasasında işlem gören kıymetlere verilen emirlere maksimum TL kural sınırı uygulanır. Buna göre BIST tarafından gerçekleştirilen gruplamada hisseler, piyasa değeri ve günlük ortalama işlem hacmine göre sınıflandırılır. Fiyat önceliği verilirken bu değerlerin üzerine çıkılmaz.
Fiyat Önceliğinin Etkileri Nelerdir?
Fiyat önceliğinin yatırımcıya pek çok olumlu etkisi bulunur. Bu kural, çalışma prensibi gereği banka aracılığıyla gerçekleşir. Kurumlara iletilen komutlar sayesinde kişi, piyasadaki anlık gelişmeleri sürekli olarak takip etmek zorunda kalmaz. Marjların tavan ve taban değerleri dâhilinde verilen bu emir sayesinde zararın önüne geçilir ve fırsatlar etkili bir şekilde değerlendirilir. BIST tarafından belirlenen gruplamalara göre gerçekleştirilen emir değerleri için üst limitler 0.1-4 milyon TL arasında değişiklik gösterir. Bu durum neticesinde pay senetleri üzerine yapılabilecek olan komutlarda denge sağlanır.
Fiyat Önceliğinin Önemi Nedir?
Fiyat önceliği ve hisse senetleri üzerine verilebilen diğer emirlerin piyasalar üzerinde pek çok olumlu etkisi bulunur. Fiyat önceliği gibi müşteri emirlerinin tahsisinde uygulanacak olan kurallar, Borsa Yönetim Kurulu tarafından belirlenir. Bu durum hem yatırımcı hem de pay sahibi için eşit imkânlar oluşmasını sağlar ve haksız rekabeti engeller. Price priority olarak da adlandırılan fiyat önceliği kuralının önemli yanlarından biri ise müşterilerin işlem sırasını düzenleyebilmesini sağlamasıdır. Bu bağlamda zaman ve fiyat kuralları birlikte kullanılarak en yüksek verim elde edilebilir.
