Türkiye’nin ünlü iktisatçılarından Dr. Mahfi Eğilmez, sosyal medya üzerinden sıkça karşı karşıya kaldığı Çin sorusuna yanıt verdi.
Eğilmez, “Çin’de hukuk mu var da gelişmiş ülke oldu sorusuna” ayrıntılı bir cevap veren Mahfi Eğilmez’in X (Twitter) mesajı şöyle:
(1) Çin’de bizim anladığımız anlamda hukuk yok. Buna karşılık ekonomilerinde öngörülebilirlik var. İkide bir karar değiştirmiyorlar, kimse merkez bankasına faizi indir veya artır diye talimat vermiyor. Öyle olunca da Batı sermayesi Çin’i öngörülebilir ülke olarak görüyor, emek de ucuz olduğu için yatırım yapıyor. Çinliler, çalışkan ve IQ düzeyi yüksek insanlar (Çeşitli enstitülerin ölçümlerine göre IQ ortalamaları 104,1.) Batı’nın yatırımlarını değerlendirerek önce taklit ürünler yaptılar, son on yıldır da artık kendi ürünlerini yapıyorlar, kendi buluşlarını piyasaya sürüyorlar.
(2) Buna karşılık Çin, dünyada en yüksek ikinci GSYH’ye sahip olmasına karşılık gelişmiş ülkeler arasında değil. Bunun birçok nedeni var ama üçü önemli:
(a) Kişi başına gelirin düşüklüğü (12 bin dolar.) Gelişmiş ülke statüsüne geçebilmek için 25 – 30 bin dolara ulaşmak gerekiyor.
(b) Öngörülebilirlik olsa da bu, gelişmiş ülke sayılmak için gerekli olan hukukun üstünlüğünün yerini tutmuyor.
(c) Demokrasi ve gelişmiş insan hakları sistemi yok.
Vietnam, Endonezya, Tayvan gibi ülkeler de benzer konumdalar.
Hukukun üstünlüğü meselesi ülke yönetiminin dış politikada nasıl davrandığından çok kendi halkına nasıl davrandığı, yolsuzlukların soruşturulup soruşturulamadığı, şeffaflığın olup olmadığı, kuralların herkese aynı şekilde uygulanıp uygulanmadığıyla ilgili olarak alınıyor.
Son olarak şunu belirteyim: Varsayalım ki Çin, hukukun üstünlüğü ve demokrasi olmadan, insan haklarına da değer vermeden gelişmiş ülke statüsüne çıkmış olsaydı bu, bize örnek mi olmalıydı? Mecelle’nin (Osmanlı’nın Medeni Kanunu) hükmüdür: Sui misal emsal olmaz. Yani kötü örnek, örnek olarak alınmaz.
