Başak Işık GÖKÇAM
Kahramanmaraş merkezli zelzelelerde büyük bir yasa boğulan Türkiye, 100 yılın en büyük acısında 1 yılı geride bıraktı. Sarsıntının akabinde bölgede yaşanan kayıplar, acılar, yokluk, karışıklık, harika bir doğal afet sonrasında uyum ve şuurun ne kadar kıymetli olduğunu gösterdi.
11 vilayetimizin şiddetli bir biçimde etkilendiği zelzelelerle birlikte, İstanbul’da beklenen büyük sarsıntı de tekrar masaya yatırılan mevzulardan biri oldu. Marmara Bölgesi’nde yaşanan her zelzelede yalnızca birkaç saatlik hatırladığımız İstanbul sarsıntısına karşı ne ölçüde hazır olduğumuzun bir karşılığı ise şimdi yok.
Deprem denildiğinde akıllara birinci gelen binalar olsa da, mümkün bir zelzelede en büyük tehditlerden birisi de kentteki gaz kaçağı problemi. Bahse ait ikazda bulunan Arama Kurtarma Derneği (AKUT) İdare Konseyi Lideri Zeynep Yosun Akverdi, “Bu bahiste öncelikle yetkili kurumların ve vatandaşlarımızın alması gereken tedbirler var. Mesela gaz kaçağı ve yangına karşı gaz vanası ve elektrik sigortalarını otomatik hale getirerek muhtemel risk durumlarında bunun önüne geçilebiliyor.
Deprem anında yetkili kurumların da acilen gaz kesintisi uygulaması kaide. Acil bir durumda meskenden ya da bulunduğumuz yerden çıkarken elektrik, gaz, su vanalarını kapatmamız gerektiğini unutmamalıyız” dedi.
“Gaz vanasının yerini bile bilmiyoruz”
Gaz vanası ve elektrik sigortaları kapatmanın rutinde yaptığımız işler olmadığı için yerlerinin bile bilinemediğinin altını çizen Akverdi, “Bu nedenle kapatmamız gereken bu vanaların nerede olduğunu önden denetim etmeli ve yerlerini de bilmeliyiz. Kendimiz dışında mesken halkının başka üyelerinin de bilmesini sağlamalıyız.
Bir bahis da şu: Zelzelenin daima gece, biz konutumuzda uyurken olacağını sanıyoruz. Halbuki günün rastgele bir saatinde gerçekleşebilir. Bu durumda bahsettiğiniz gaz, elektrik üzere ayrıntılar için işyerlerimizde de kıymetlerin alındığından emin olmalıyız” diye konuştu.
“Sarsıntı geçene kadar beklemek çok önemli”
Binalarda en tehlikeli yerlerin balkon, merdiven ve asansör olduğunu vurgulayan Akverdi, “Deprem sırasında buralarda bulunulmamalı. Sarsıntı geçene kadar sabitlenmemiş eşyalardan uzak olan inançlı bir yerde ‘Yat-Çök-KorunKapan’ hareketi yaparak beklemek çok kıymetli.
Merdivenlere ya da çıkışlara hakikat koşulmamalı, balkonlara çıkılmamalı, telefonlar acil durum ve yangınları bildirmek dışında kullanılmamalı, kibrit yahut çakmak yakılmamalı, elektrik düğmelerine dokunulmamalı, ocak-fırın vb. elektrik ve gazla çalışan aygıtların olduğu iş yerlerinde aygıtlar çabucak kapatılmalı, sarsıntı geçtikten sonra da doğalgaz, elektrik ve su vanaları kapatılmalı kesinlikle. Tüm güvenlik tedbirleri uygulandıktan sonra gerekli eşya ve gereçler alınarak bina daha evvel tespit edilmiş yoldan derhal terk edilerek toplanma bölgesine gidilmelidir” diye ekledi.
“Depreme toplu taşımada yakalanırsanız inmeyin”
Depreme toplu taşıma aracında denk gelinmesi durumunda, gerekmedikçe metro ve trenden muhakkak inilmemesi gerektiğini belirten Akverdi, “Çünkü tren sınırlarında elektrik olduğu için önemli meseleler yaşanabilir. Araçta yakalandıysanız bulunduğunuz yolu kapatmadan sağa yanaşmanız hakikat olacaktır. Kontak anahtarını yerinde bırakıp pencereler kapalı olacak biçimde araç içerisinde beklemek inançlı bir formül.
Eğer araç mahalle, ağaç, güç çizgileri üzere bir yerde ise kontak anahtarını üzerine bırakıp onu terk etmeli ve trafikten uzak açık bir alana gitmelisiniz. Sarsıntıya açık alanda yakalandıysanız güç çizgileri, direkler, ağaçlar ve öbür binalardan uzaklaşmalısınız” ihtarında bulundu.
Hızlı adım atılmazsa, canımız yanacak
6 Şubat sarsıntılarında kentsel dönüşümün ehemmiyetini yaşayarak gördüğümüzü vurgulayan AKUT Lideri Zeynep Yosun Akverdi, “AKUT olarak her vakit riskli yapıların dönüştürülmesi gerektiğini söylüyoruz. Türkiye bir sarsıntı ülkesi ve yapı sağlamlığı nitekim zelzelelerde çok değerli bir rol oynuyor. Bu hususta süratli, kesin ve net adımlar atmadığımız sürece canımız yanmaya devam edecek.
6 Şubat sonrası bu mevzuda adımlar atıldı, ilerleyen süreçte de atılacaktır. Fakat bu hususta hem kurumlarımızın hem de vatandaşlarımızın el ele vererek süreci hızlandırması gerekiyor. Marmara Sarsıntısından bu yana 24 yıl geçti ve daha yapılacak çok şey var. “Bugün olsa hazır mıyız?” diye kendimize, yetkililere sormaktan hiç vazgeçmemeliyiz” dedi.
“AKUT İstanbul sarsıntısına hazır”
İstanbul’da zelzele olması halinde Trakya ve Anadolu’da konuşlanmış profesyonel takımları ve gönüllüleri Acil Durum İdaresi kapsamında organize ederek hareket edeceklerini belirten Yosun Akverdi, “Ekibimizde lojistik gereci yanında olabilecek, 7 gün aralıksız kendine bakıp iaşesini sağlayabilecek ve vardiya sistemi ile hareket edebilecek yüzlerce gönüllümüz var” dedi.
