İSO Türkiye İmalat PMI anketinin ocak ayı sonuçları açıklandı.
Eşik kıymet olan 50,0’nin üzerinde ölçülen tüm sayıların kesimde güzelleşmeye işaret ettiği anket sonuçlarına nazaran, 2023 Aralık’ta 47,4 olan manşet PMI, Ocak 2024’te 49,2’ye yükselerek faaliyet şartlarındaki bozulmanın hafiflediğine işaret etti. Manşet PMI son dört ayın en yüksek pahasına ulaşsa da üst üste yedinci ay 50,0 eşik kıymetin altında kaldı.
Faaliyet şartlarında olumsuz seyrin hafiflemesiyle uyumlu bir halde, üretimdeki azalış son altı ayın en düşük suratında ölçüldü. Anket iştirakçilerine nazaran ocak ayında talep, kırılganlığını korumakla birlikte kimi güzelleşme işaretleri de gösterdi. Yeni siparişlerde daralma eğiliminin yedinci aya ulaşması, talepte devam eden kırılganlığı doğrulayan bir öteki gelişme oldu.
Yeni ihracat siparişleri de yavaşladı, lakin kelam konusu yavaşlama hayli ölçülü seviyede gerçekleşti. Yeni siparişlerdeki zayıflamaya bağlı olarak firmalar satın alma faaliyetlerini ve stoklarını da azalttı. Bununla birlikte, istihdam aralık ayındaki sonlu artışın akabinde yeni yılın birinci ayında yatay seyretti.
Ocakta girdi maliyetleri enflasyonu bariz bir halde ivmelenerek geçen yılın ağustos ayından bu yana en yüksek seviyede gerçekleşti. İştirakçilerin değerli bir kısmı taban fiyat artışının tesirlerine işaret ederken ham unsur maliyetlerindeki yükseliş ile liradaki bedel kaybının da fiyat baskılarına katkı yaptığı belirtildi. Bunun sonucu olarak, imalatçılar kendi satış fiyatlarını da bariz bir süratte artırdı ve enflasyon son beş ayın en yüksek düzeyine ulaştı. Aralıkta yavaşça kısalan tedarikçilerin teslim müddetleri ocak ayında uzama kaydetti. Kimi anket iştirakçilerine nazaran teslimat sürelerindeki artış Kızıldeniz’deki gelişmelerin yol açtığı sevkiyat gecikmelerinden kaynaklandı.
On kesimden yedisinde tedarikçilerin teslimat mühletleri uzadı
İSO Türkiye Sektörel PMI raporu ham unsur maliyetlerindeki yükseliş ve liradaki paha kaybının yanı sıra minimum fiyat artırımının da tesiriyle yılın başında enflasyonun keskin bir formda hızlandığına işaret etti. Talep ve üretimin baskı altında kaldığı ocak ayında büyüme sadece kimyasal, plastik ve kauçuk dalı ile hudutlu oldu. İstihdam tarafında ise daha olumlu gelişmeler öne çıktı ve on bölümden beşi çalışan sayılarını artırdı.
Ocak ayında girdi maliyetleri imalat sanayi genelinde besbelli artışlar kaydetti. Metalik olmayan mineral eserler hariç tüm dallarda enflasyon ivme kazandı. En keskin fiyat artışı kara ve deniz taşıtlarında kaydedilirken en düşük enflasyon ise ana metallerde gerçekleşti. Ocakta satış fiyatlarındaki en süratli artış da tekrar kara ve deniz taşıtlarında gerçekleşti ve bu kesimde enflasyon son beş ayın en yüksek düzeyine ulaştı. En yavaş artış ise metalik olmayan mineral eserlerde ölçüldü. Sonuncu eser fiyatları tüm bölümlerde aralık ayına nazaran daha süratli arttı.
İmalatçılar 2024 yılının başında kuvvetli bir talep ortamıyla karşı karşıya kaldı. Kimyasal, plastik ve kauçuk eserleri hariç tüm bölümlerde yeni siparişler yavaşlama kaydederken en sert düşüşün yaşandığı kesim ise giysi ve deri eserleri oldu. Dış talep tarafında ise daha olumlu bir tablo ortaya çıktı. Dört bölümde yeni ihracat yeni siparişleri artış gösterirken en süratli genişleme makine ve metal eserlerinde gerçekleşti.
Ocakta toplam yeni siparişlerde olduğu üzere üretimde de büyüme kimyasal, plastik ve kauçuk kesimi ile hudutlu kaldı. Üretimdeki en besbelli yavaşlama ise metalik olmayan mineral eserlerde kaydedildi. Takip edilen on kesimden yarısı yeni yıla istihdamını genişleterek başlangıç yaptı. Besin eserleri son dört ayda birinci kere çalışan sayılarını artırdı. Buna karşılık en bariz istihdam kaybı ise giysi ve deri eserleri firmalarında görüldü.
Ocakta Kızıldeniz’de yaşanan meselelere bağlı olarak ortaya çıkan gecikmelerin tesiriyle, rapor kapsamındaki on kesimden yedisinde tedarikçilerin teslimat müddetleri uzadı. Teslimat müddetlerinde en besbelli artış kimyasallar, plastik ve kauçuk eserlerinde görüldü. Teslimatlardaki gecikmeler, satın alma faaliyetlerindeki genele yayılı azalmaya karşın gerçekleşti. Takip edilen on bölümden sekizinde satın alma hacmi geriledi.
“Veriler yıla yeterli bir başlangıç yapıldığını gösteriyor”
Açıklamada görüşlerine yer verilen S&P Küresel Market Intelligence İktisat Yöneticisi Andrew Harker, “Ocak ayına ait PMI dataları, dalda yavaşlama eğiliminin hafiflediği tarafında olumlu sinyaller verdi. PMI ile resmi sanayi üretim bilgileri ortasındaki tarihî alaka, yıla güzel bir başlangıç yapıldığını gösteriyor. Bununla birlikte imalatçılar için hala kimi zorluklar kelam konusu. Maliyet enflasyonundaki süratli ivmelenme, sonuncu eser fiyatlarının yüksek oranda artmasına yol açarak talebi sınırlayıcı tesir yaptı. Öte yandan, Kızıldeniz’deki nakliye problemleri, 2023’ün sonlarında güzelleşme gösteren tedarik zincirlerinde tekrar aksamalara yol açtı.” sözlerini kullandı.
