Hazine ve Maliye Bakanlığı, 2023 yılının aralık ayı ile ocak-aralık devrine ait bütçe uygulama sonuçlarını açıkladı.
Buna nazaran, merkezi idare bütçe masrafları Aralık 2022’de 375 milyar 143 milyon lira iken geçen ay yüzde 271,2 artışla 1 trilyon 392 milyar 477 milyon liraya yükseldi. Böylece bu yıl merkezi idare bütçe sarfiyatları için öngörülen 5 trilyon 589 milyar 85 milyon lira ödeneğin yüzde 24,9’u kullanılmış oldu.
2022’nin aralık ayı bütçesinde 103 milyar 966 milyon lira faiz dışı açık oluşurken Aralık 2023’te kelam konusu sayı 800 milyar 199 milyon lira oldu.
Faiz hariç bütçe masrafları, Aralık 2023’te bir evvelki yılın tıpkı ayına nazaran yüzde 278,3 artarak 1 trilyon 350 milyar 144 milyon liraya ulaştı. Faiz hariç sarfiyatların bütçe ödeneklerine nazaran gerçekleşme oranı yüzde 27,3 olarak hesaplandı.
Aralıkta işçi sarfiyatları, bir evvelki yılın tıpkı ayına kıyasla yüzde 95,2 artarak 94 milyar 1 milyon lira oldu. İşçi masrafları için bütçede öngörülen 952 milyar 308 milyon lira ödeneğin yüzde 9,9’u kullanıldı.
Sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi masrafları, Aralık 2023’te bir evvelki yılın birebir ayına nazaran yüzde 74,6 artışla 15 milyar 553 milyon liraya yükseldi ve bütçede öngörülen 150 milyar 392 milyon lira ödeneğin yüzde 10,3’ü kullanılmış oldu.
Söz konusu periyotta, mal ve hizmet alım sarfiyatları için bütçede öngörülen 419 milyar 443 milyon lira ödeneğin yüzde 19,2’si harcandı. Aralık 2023’te yüzde 54,4 artışla 80 milyar 643 milyon lira mal ve hizmet alımı sarfiyatı gerçekleşti.
Cari transferler birebir devirde bir evvelki yılın birebir ayına kıyasla yüzde 167,4 artarak 309 milyar 592 milyon liraya çıktı. Bütçede öngörülen 1 trilyon 940 milyar 901 milyon lira ödeneğin yüzde 16’sı kullanıldı.
Aralık 2023’te 179 milyar 886 milyon lira sermaye sarfiyatı, 639 milyar 400 milyon lira sermaye transferi yapıldı. Borç verme sarfiyatları ise 31 milyar 70 milyon lira oldu.
Faiz masrafları kelam konusu ayda bir evvelki yılın birebir ayına kıyasla yüzde 132 yükselerek 42 milyar 332 milyon lirayı buldu.
Aralık 2023 devri bütçe gelirleri
Merkezi idare bütçe gelirleri, Aralık 2022’de 252 milyar 931 milyon lira iken Aralık 2023’te yüzde 117,4 artarak 549 milyar 945 milyon liraya çıktı. Bütçe iddiasına nazaran, bütçe gelirlerinin aralık ayı gerçekleşme oranı 2022’de yüzde 9,9 iken geçen ay yüzde 11,2 oldu.
Vergi gelirleri, Aralık 2023’te bir evvelki yılın tıpkı ayına kıyasla yüzde 108,3 artarak 440 milyar 911 milyon liraya ulaştı. Vergi gelirlerinin bütçe varsayımına nazaran gerçekleşme oranı ise Aralık 2022’de yüzde 9,7 iken geçen ay yüzde 10,3 olarak hesaplandı.
Genel bütçe vergi dışı öbür gelirleri, Aralık 2023’te yüzde 143 artışla 92 milyar 12 milyon lira olarak kaydedildi. Özel bütçeli yönetimlerin öz gelirleri 14 milyar 885 milyon lira, düzenleyici ve denetleyici kurumların gelirleri 2 milyar 136 milyon lira olarak belirlendi.
Vergi çeşitleri prestijiyle Aralık 2023’te bir evvelki yılın tıpkı ayına nazaran, gelir vergisi yüzde 96,4, kurumlar vergisi yüzde 124,9, dahilde alınan katma paha vergisi yüzde 225, özel tüketim vergisi yüzde 122,3, banka ve sigorta muameleleri vergisi yüzde 161,7, ithalde alınan katma kıymet vergisi yüzde 79,6, damga vergisi yüzde 84,2, harçlar yüzde 42,6, öteki vergiler tahsilatı yüzde 115,9 arttı.
2023 yılı bütçe sonuçları
Merkezi idare bütçe sarfiyatları 2022 yılında 2 trilyon 942 milyar 748 milyon lira iken 2023’te yüzde 123,8 artışla 6 trilyon 585 milyar 456 milyon liraya yükseldi.
2022’de bütçe 168 milyar 243 milyon lira faiz dışı fazla verirken, 2023’te 700 milyar 353 milyon lira faiz dışı açık verdi.
Merkezi idare bütçesi, Ocak-Aralık 2022 periyodunda 142 milyar 660 milyon lira açık verirken geçen yılın tıpkı periyodunda 1 trilyon 374 milyar 968 milyon lira açık verdi.
Faiz hariç bütçe masrafları, 2023 yılında 2022’e kıyasla yüzde 124,6 artarak 5 trilyon 910 milyar 841 milyon liraya yükseldi. Faiz hariç sarfiyatların bütçe ödeneklerine nazaran gerçekleşme oranı yüzde 119,6 olarak hesaplandı.
Personel sarfiyatları, kelam konusu devirde, yüzde 115,3 artışla 1 trilyon 324 milyar 530 milyon lira oldu.
Sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi masrafları, birebir periyotta yüzde 91,7 artarak 185 milyar 735 milyon liraya yükseldi.
2023 yılı mal ve hizmet alım masrafları, yüzde 75,8 artışla 452 milyar 855 milyon lira olarak gerçekleşti. Kelam konusu sarfiyatların bütçe varsayımına nazaran gerçekleşme oranı ise yüzde 108 olarak kayıtlara geçti.
Cari transferler yüzde 110,7 artarak 2 trilyon 373 milyar 641 milyon lirayı buldu.
Söz konusu periyotta, 542 milyar 997 milyon lira sermaye sarfiyatı, 858 milyar 59 milyon lira sermaye transferi yapıldı. Borç verme sarfiyatları ise 173 milyar 25 milyon lira olarak hesaplandı. Faiz masrafları yüzde 117 yükselerek 674 milyar 615 milyon liraya çıktı.
Yıllık bütçe gelirleri
Merkezi idare bütçe gelirleri, 2022’de 2 trilyon 800 milyar 88 milyon lira iken 2023’te yüzde 86,1 artışla 5 trilyon 210 milyar 488 milyon liraya ulaştı. Bütçe varsayımına nazaran, bütçe gelirlerinin ocak-aralık periyodu gerçekleşme oranı 2022’de yüzde 109,7 iken 2023’te yüzde 105,7 oldu.
Vergi gelirleri tahsilatı, kelam konusu devirde yüzde 91,2 artarak 4 trilyon 500 milyar 866 milyon lirayı buldu. Vergi gelirlerinin bütçe iddiasına nazaran gerçekleşme oranı ise yüzde 105,4 olarak kayıtlara geçti.
Genel bütçe vergi dışı başka gelirleri de tıpkı devirde yüzde 54,7 artarak 599 milyar 279 milyon liraya yükseldi. Özel bütçeli yönetimlerin öz gelirleri 88 milyar 172 milyon lira, düzenleyici ve denetleyici kurumların gelirleri 25 milyar 171 milyon lira olarak hesaplandı.
Vergi tipleri prestijiyle 2023’te 2022’e nazaran, gelir vergisi yüzde 94,7, kurumlar vergisi yüzde 55, dahilde alınan katma bedel vergisi yüzde 188,6, özel tüketim vergisi yüzde 121,1, banka ve sigorta muameleleri vergisi yüzde 126,4, ithalde alınan katma kıymet vergisi yüzde 64, damga vergisi yüzde 96,9, harçlar yüzde 68,7 ve öbür vergi gelirleri yüzde 111,5 artış gösterdi.
