Özlem ERMİŞ BEYHAN
Dünya Bankası, Türkiye’nin 2003-2008 yılları ortasında gerçekleşen yatırım atağı periyodunu bir hadise çalışması olarak ele aldı. Global Ekonomik Beklentiler Raporu’nun ayrıntılarında yer alan çalışmada Türkiye, tıpkı tip yatırım atağı devirleri yaşayan 10 farklı ülke ile birlikte ele alındı.
Raporda Türkiye iktisadının 2003-08 periyodunda yatırımların yüzde 14.3 üzere rekor süratte artmasını nasıl sağladığı, atılan adımlar, ders niteliğinde ortaya konuldu. Raporda, ülkelerin yatırım atağı yaşamasından evvel genelde iki tip siyaset adımı atıldığına işaret edildi: Makroekonomik istikrar ve yapısal meselelere yönelik ıslahatlar.
Türkiye’nin 2003-2008 periyodunda bir yatırım atağı devri yaşadığı vurgulanan raporda, bu devir yatırımlardaki artış yüzde 14.3 olarak ortaya konuldu. Bu devir dışı yatırım artışının ortalama yüzde 4.6 olduğu söz edilirken, artışın dikkat cazibeli olduğu da vurgulandı.
2003-2008 devrinde Türkiye’de üretim artışının yıllık yüzde 6’yı bulduğunu belirten Dünya Bankası, bu devir dışı ortalamanın yalnızca yüzde 3.7 olduğunu da tabir etti.
2003-08 devrinde Türkiye’de tüm dengelerin düzeldiği, enflasyonun önemli oranda gerilediği, hem kamu hem de özel yatırımların tıpkı düzeyde arttığı da vurgulanan datalar ortasında. Dünya Bankası çalışmasında, “Kredi büyümesi ve net sermaye girişi üç kattan fazla arttı. Bu büyüme Türkiye’nin kelam konusu devirde üst-orta gelir düzeyine ulaşmasını sağladı” tabirine yer verildi.
Nasıl oldu da oldu?
Raporda bu yatırım atağının Türkiye tarafından nasıl gerçekleştirildiği tahlil edilirken ülkemizde 2000’li yılların başında yapılan politik ıslahatlara küresel iktisattaki uygun koşulların eşlik ettiği belirtildi. Bu noktada atılan temel makroekonomik ıslahat adımlarına işaret edilirken, “2000- 2001 ekonomik krizine reaksiyon olarak uygulanan tedbirlerle mali disiplin sağlandı, Merkez Bankası bağımsız bir kurum haline geldi.
Sonuç düşük faiz oranları ve daha yüksek ekonomik büyüme ile verimli bir dezenflasyon döngüsü oldu. İşletmelerin tekrar yapılandırılması, özelleştirmeler, iş ortamındaki iyileştirmeler, ticaretin ve işgücü piyasasının özgürleşmesi, bankacılık kesiminin kapsamlı ıslahatı atılan kıymetli adımlar ortasında yer aldı. Bunun sonucu hem krediye erişim hem de direkt yabancı yatırım girişleri iyileştirildi” denildi.
