Türkiye-Rusya Ticaret ve Ekonomik İşbirliğine Dair Hükümetlerarası Karma Komitesi 18. Periyot Toplantısı, Ticaret Bakanlığı’nda yapıldı.
Toplantının akabinde 18. Devir Karma Kurulu Protokolü, Ticaret Bakanı Ömer Bolat ve Rusya Başbakan Yardımcısı Aleksandr Novak tarafından imzalandı.
Bolat, imza merasiminde yaptığı konuşmada, ortak çalışmaları sonucu ortaya çıkan protokol metninde yer alan hususları hayata geçirerek iki ülke bağlarını daha ileri bir düzeye taşımak istediklerini belirterek, “Protokolde ticaret, gümrük, güç, tarım, sanayi, standardizasyon, ulaştırma, turizm, müteahhitlik üzere birçok başlık bulunuyor. Protokolü, Türkiye ve Rusya ekonomik ilgilerinin önümüzdeki yıllarda izleyeceği rotayı belirleyen bir yol haritası olarak nitelendirebiliriz.” diye konuştu.
Türkiye olarak Rusya ile bağlarını belirleyen temel faktörün, tarihi bağlar, düzgün komşuluk bağları, ortak menfaatler ve bağımsız karar alabilme kabiliyeti olduğunun altını çizen Bolat, buna uygun olarak, karşılıklı adımları hızlandırarak iki ülke halkının refah düzeyinin artışına katkı sağlayacak uğraşları sürdüreceklerini vurguladı.
10 yılda iki kat artış
Bolat, son yıllarda ticaret, turizm ve güç alanında iki ülkenin hatırı sayılır ölçüde yol katettiğine dikkati çekerek, “2013’te yalnızca 33 milyar dolar olan ikili ticaret hacmimiz, 2022 sonunda 68 milyar doları geçti. Bu yıl sonunda yaklaşık 6 milyonun üzerinde Rus turisti ülkemizde ağırlamış olacağız. İki ülke ortasındaki ticaretin istikrarlı ve sürdürülebilir bir çerçevede geliştirilerek Cumhurbaşkanı’mız Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin tarafından belirlenen 100 milyar dolarlık ticaret hacmine ulaşmak için iki taraf da ağır gayret sarf etmektedir.” değerlendirmesinde bulundu.
‘Lojistik bağlantılarımızı çeşitlendirmek arzusundayız’
Rusya ile ikili ekonomik ilgilerde ticaret ve turizm kadar ikili yatırım ve müteahhitlik münasebetlerinin de ehemmiyet arz ettiğini belirten Bolat, Rusya’daki 3 milyar dolar civarında Türk yatırımlarının, Rus iktisadına kıymetli katkı sağladığına işaret etti.
Bolat, tıpkı formda Türkiye’ye gelen 14 milyar dolarlık Rus yatırımlarının da Türkiye iktisadı için kıymetli olduğunun altını çizerek, şunları kaydetti:
“Bu kapsamda, karşılıklı yatırımların artması en değerli amaçlarımızdan olmaya devam edecektir. Türk firmaları müteahhitlik alanında Rusya’da bugüne kadar yaklaşık 98 milyar dolarlık 2 bin 135 kadar projeyi üstlenmiştir. Türk müteahhitleri ve teknik müşavirlik firmaları Rusya’nın alt ve üst yapısının daha da geliştirilmesine katkı vermeye hazırlar. Ulaştırma ve lojistik hususlarında, eserlerimizin daha süratli ve inançlı bir formda taşınabilmesinin sağlanması emeliyle lojistik ilgilerimizi çeşitlendirmek dileğindeyiz. Öteki taraftan Rusya ile hem doğal gaz hem nükleer hem de petrol eserleri alanında güçlü işbirliklerimiz ile güç konusunda da ortak projeler geliştirmeye devam edeceğiz. 18. Periyot Karma Kurulu Protokolü’nün güzel olmasını diliyor, Novak ve grubuna, iki ülke teknik takımlarımıza özverili çalışmaları için teşekkür ediyorum.”
– “Kilit hususları ele aldık”
Rusya Başbakan Yardımcısı Novak da bugün açık ve yapan görüşmeler gerçekleştirdiklerini söyledi. Türkiye ile geniş bir formatta, kilit hususları ele aldıklarına işaret eden Novak, “Geleceğe yönelik işbirliği bahislerini belirledik. İkili işbirliğindeki belli hususlarda konumlarımızı yakınlaştırdık. Rusya ve Türkiye işbirliğindeki tüm alanlarda olumlu bir ilerleme sağlıyoruz.” dedi.
Novak, Türkiye’nin, Rusya’nın en büyük dış ticaret ortakları ortasında geçen yıl ikinci sırayı aldığını belirterek, “Ticaret hacmimiz yaklaşık iki kat arttı. Ulusal para ünitelerinin ticaretteki hissesi da artıyor. Sayın Bolat ile karşılıklı ticareti nasıl artırabileceğimizi ve işbirliğimizi nasıl genişletebileceğimizi istişare ettik.” diye konuştu.
Türkiye ile Rusya ortasındaki işbirliğinde gücün kıymetli bir rol oynadığını vurgulayan Novak, “Barışçıl nükleer güç alanında amiral gemisi projemiz Akkuyu Nükleer Güç Santrali (NGS) inşaatı devam ediyor. 2024’te Türkiye güç sistemine birinci elektriğin sağlanması planlanıyor. Ek elektrik elde etmek maksadıyla Akkuyu NGS alanına güneş paneli ve rüzgar gücü santrallerinin kurulması projesini görüşüyoruz…Rosatom’un barışçıl nükleer güç alanındaki tecrübesinin, Sinop’ta yeni bir NGS’nin inşasında kullanılabileceğine inanıyoruz. Küçük nükleer santraller alanında da işbirliği sunmaya hazırız.” tabirini kullandı.
Tarım ve turizmde işbirliği artacak
Novak, Türkiye’nin tarım alanında da Rusya’nın en kıymetli ortaklarından biri olduğunun altını çizerek, bu alanda karşılıklı ticaretin arttığını söyledi. Rusya’nın Türk tarım eserlerinin ithalatını artırmaya yönelik adımlar attığını belirten Novak, Türk domatesinde ithalat kotasını Haziran 2023’te 150 bin ton artırarak toplamda 500 bin tona çıkarttıklarını anımsattı.
Turizmde de işbirliğini geliştirdiklerini belirten Novak, “Türkiye, bu yıl Rus turistlerin yurt dışı seyahatlerinde yüzde 20 hisseyle önder pozisyonda. Turist akışını daha da artırmak için ulaşım yollarının artırılması ve nakitsiz ödeme imkanları üzerinde çalışacağız. Geçen yıldan bu yana Soçi’den Türkiye’ye turistik gemi seferi düzenleniyor ve hayli da tanınan. Bu bağlamda Türkiye ile Karadeniz’de turistik gemi kontağının genişleyebileceğini görüyoruz.” dedi.
Novak, metalurji, boru ve alüminyum sanayisi alanında da işbirliğinin arttırılması tarafında kıymetli bir potansiyel gördüklerine işaret etti.
İki ülke şirketleri ortasındaki işbirliğinin geliştirilmesi, ticari misyonlar düzenlenmesi, endüstriyel üretimin yerelleştirilmesinin teşvik edilmesi konusunda mutabakata vardıklarını vurgulayan Novak, “Polimer ve mineral gübreler de dahil olmak üzere kimya sanayi eserleri ticaretinin artırılması, ayrıyeten kayak turizmine yönelik endüstriyel eserler ve ekipmanlar alanında ortak projelerin hayata geçirilmesi ortak ilgi alanları ortasında yer alıyor.” değerlendirmesinde bulundu.
Karşılıklı eğitim programları düzenlenecek
Eğitim alanındaki işbirliğini de genişlettiklerini belirten Novak, “Geçen eğitim yılında 814 Türkiye vatandaşı Rus üniversitelerinde eğitim gördü. Yüksek tahsil alanında bir işbirliği mutabakatı imzalama mümkünlüğünü kıymetlendiriyoruz. Ülkelerimizde Rusça ve Türkçe eğitiminin desteklenmesi, Türkiye’deki Rusça öğretmenlerine ve Rusya’daki Türkçe öğretmenlerine yönelik ileri eğitim programları düzenlenmesi konusunda mutabakata varıldı.” biçiminde konuştu.
Novak, bugün gerçekleştirilen toplantının iki ülke ortasındaki işbirliğinin daha da güçlenmesine katkıda bulunacağına ve yakın gelecekte ortak çalışmaların sonuçlarını göreceklerine inandığını kelamlarına ekledi.
