Ülkeler bu bağlamda yarının iktisadının temeli olacak yeni sanayi stratejileri oluştururken, yine hatırlanan ve ele alınan yaklaşımlardan birisi olarak yalın niyet de karşımıza çıkıyor. Tahminen de tarihin en büyük endüstriyel dönüşümüne şahit olacağım.
Sanayi stratejisi tekrar gündemde. ABD ve AB ortasındaki ortaya çıkan sübvansiyon savaşının bir modülü olarak her iki taraf da global yatırımcıları çekmeye çalışıyor. Taraflar 21. yüzyıl sanayi üstünlüğü yarışında konumlarını sağlamlaştırmaya çalışıyor. ABD’de bilhassa imalat bölümü ve yeşil iktisatta yüksek fiyatlı işlerin yaratılması bekleniyor. Şirketler zati yalnızca imalat projelerine 200 milyar doların üzerinde yatırım yapmayı taahhüt etmiş durumda.
Bu gelişmeye cevap olarak AB, kendi ekonomik güvenliğini artırmak için planlarını süratle oluşturmaya çalışıyor. Bunlar ortasında Avrupa Egemenlik Fonu ile Yeşil Muahede Sanayi Planı bulunuyor. Yeşil Muahede Sanayi Planı net sıfır sanayi yasası, kritik hammadde yasası vb düzenlemeleri içeriyor.
Finansman başlığında Avrupa’nın yatırımcılar için daha cazip hale getirilmesi için devlet yardımları oluşturulması planlanıyor. Yeşil teknolojilere geçiş ile yeni işgücü muhtaçlığını da beraberinde getiriyor. AB, toplumsal adaleti sağlayacak biçimde yeşil hünerler oluşturulmasını sağlayacak eğitim planlarıyla gerekli istihdamın sağlanmasını planlanıyor. Ticaret başlığı altındaysa adil ticaretin oluşturulması, ticaret ağlarının genişletilerek pazar artışı sağlanması, maliyetlerin düşürülmesi, yeni eserler geliştirilmesi hedefleniyor.
Yalın niyet tekrar gündemde
AB Kurulu Lideri Ursula von der Leyen’in “Önümüzdeki on yıllar içerisinde tahminen de tarihin en büyük endüstriyel dönüşümüne şahit olacağız. Ve yarının iktisadının temeli olacak teknolojiyi geliştirip üretenler başkan pozisyonda olacak” kelamları yeni bir sanayi stratejisinin geliştirilmesinin değerine vurgu yapıyor.
Yeniden gündeme gelen bir öteki kıymetli husus da yalın niyet. Geçtiğimiz günlerde KOSGEB Türkiye’nin imalat endüstrisinin yalın dönüşüm yoluyla verimlilik artışına katkı sağlamak gayesiyle geliştirilen “KOSGEB Yalın Dönüşüm Desteği” hayata geçirildi.
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Stratejik Araştırmalar ve Verimlilik Genel Müdürlüğü ile KOSGEB işbirliğinde geliştirilen “KOSGEB Yalın Dönüşüm Desteği” ile müşteri ve iç değişkenliğin tıpkı anda azaltılarak israfın ortadan kaldırılması ve işletmelerin rekabet gücünün artırılması hedefleniyor.
Yalın Düşünce’nin temel emeli, kıymetin birinci ham unsurdan başlayarak kıymet yaratma süreci boyunca hiç kesintisiz akıtılarak süratle son müşteriye ulaştırılması. Bunu başarabilmek için tüm bedel zincirine bir bütünlük çerçevesinde bakmak, israfları yok etmek ve tüm faaliyetleri müşteri için kusursuz paha oluşturmak gayesine yönlendirmek gerekiyor.
Sadece bir üretim tekniği değil
Japonya’da Toyota fabrikasında üretimde bir ihtilal yaratılırken Batı’nın lakin 1980’lerde farkına varmaya başladığı bu sistem ideolojisiyle ve teknikleriyle endüstride yepisyeni bir çığır açmıştı.
“Toyota Üretim Sistemi”nin sanayi dünyasına kattığı en temel unsur her şeyi lakin müşterinin istediği anda ve ölçüde üretmek, gereksiz stokları tümüyle ortadan kaldırmaktı. Her üretim adımı lakin bir sonraki adımın gereksinim duyduğu vakitte ve ölçüde üretim yapmak üzere Kanban ismi verilen kartlarla tetikleniyordu.
Bu mantık tedarikçi firmalar zincirinde de uygulanarak talep edildikçe üreten, stokları asgariye indirilmiş ve bu sayede kaynaklarını çok daha aktif kullanabilen bir sistem yaratılmıştı. Başta Ford olmak üzere büyüklü, küçüklü birçok firma yeni sistemi öğrenip uygulamaya başladılar. Bu tempo 1990’larda hızlandı ve Avrupa’ya da sıçradı. Sistem yaygınlaştıkça daha da yetkinleşti ve Batılı firmalar da sistemin daha da ilerlemesi için yaratıcı katkılarda bulunmaya başladılar.
Womack, sistem yaklaşımı olarak sundu
Toyota fabrikalarında geliştirilen üretim sisteminin altında yatan düşünme biçimi, Lean Enterprise Institute’un kurucusu James Womack ve arkadaşları tarafından incelenerek “Yalın Düşünce” isimli kitapta öğrenilebilir ve tekrarlanabilir bir sistem yaklaşımı olarak sunuldu.
Yalın yalnızca bir üretim tekniği olmayıp, hizmet sunumundan eser geliştirmeye, kamu hizmetlerinden ticari faaliyetlere pek çok alanda uygulanabilecek bir yaklaşım ve her geçen gün yeni örnekler ortaya çıkıyor. Bugün tekrar dünyanın gündemine gelen Yalın Fikir ilaç, alüminyum, demir çelik dahil her cins üretim kesiminde hastaneler, sigorta şirketleri, bankalar, eğitim kurumları dahil hizmet bölümünde; her türlü şirket, kurum, kuruluş ve tertibin muvaffakiyetinin, aktifliğinin artırılmasında benimseyebileceği ve uygulayabileceği temel prensipleri içeriyor.
‘YALIN TEPE 2023’, Aralık’ta düzenleniyor
“Problemleri Keşfet, Sahiplen, Çöz!” temasıyla düzenlenecek YALIN TEPE 2023, 1- 2 Aralık tarihlerinde İstanbul’da gerçekleşecek. Sorun çözmenin ehemmiyetinin ve farklı taraflarının anlatılacağı güçlü programıyla bu çok kıymetli hususta bir farkındalık yaratılması ve iştirakçilere yeni bakış açıları kazandırılması amaçlanıyor. Zirve’nin ana konuşmacılarından olan Toyota eski üst seviye yöneticisi ve “Problemleri Kabullen, Muvaffakiyete Ulaş; Dünya Genelinde Toyota Kültürü Yaratmak” kitabının muharriri Kiyoshi Nate Furuta Toyota’nın bir sihri olmadığını, öğretici ve ayakları yere basan bir ‘problem bulma – kaizen’ yaklaşımının sistematik olarak geliştirildiğini anlatır. Furuta, Zirve’de Kaizen tertibinde liderlik rolünden bahsedecek.
“Mali işler yöneticisinin liderliği önemli”
Türkiye’deki şirketlerin maliyet idaresine farklı bir hassasiyet göstermeleri gerektiğine işaret eden Yalın Enstitü Lideri Yalçın İpbüken, bahse olağan işletme uygulamalarından daha fazla ihtimam gösterilmesinin hem ülke hem de şirketler için kritik bir gereklilik olduğunu vurguluyor. İpbüken, “İşletme sermayesi muhtaçlığını en aza indirmek ve eserleri en süratli halde nakde çevirmek firmaların rekabetçiliği açısından hayati bir öge olarak karşımıza çıkıyor. Maliyet rekabetini sağlamak yalnızca ülke idaresinin değil, her bir şirketin üzerine düşen değerli bir görev” diyor.
Ancak İpbüken, maliyetleri denetim etmek sözcüğünün yerini maliyet idaresine bırakması gerektiğini söyleyerek “Bu, şirket içindeki her bir yönetici, mühendis, teknik işçi ve çalışanın sorumluluğunda olan bir yaklaşımı tabir ediyor. Mali işler yöneticisinin Yalın Fikir konusundaki liderliği büyük bir değer taşıyor” diyor. İpbüken, maliyetlerin denetim edilmesinin ötesine geçerek faal bir maliyet idaresi stratejisinin benimsenmesiyle şirketlerin gelecekteki belirsizliklere daha hazırlıklı olabileceklerini söz ediyor.
