Nurdoğan ARSLAN ERGÜN
Ticari kredilerde tıkanan kanallar açılıyor. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), daha evvel ticari kredileri kısıtlamak emeliyle aldığı tedbirleri gevşetmek için bir adım daha attı.
BDDK’nın, son düzenlemesine nazaran, eksik doküman ya da bağımsız kontrol beyanı ile ilgili usulsüzlükleri gideren şirketlerin kredi kısıtlaması kaldırılacak. Ayrıyeten döviz durumundan ötürü kredi alamayan şirketler, yabancı para konumunu limitin altına düşürmeyi taahhüt ederse kredi kullanabilecek. Bahisle ilgili görüşlerine başvurduğumuz bankacılık kaynakları kararın ticari kredilere ulaşamayan işletmeler açısından olumlu olduğunu lakin kredi maliyetlerinin de birebir oranda arttığına dikkat çekiyor.
Kaynaklar ayrıyeten kararın son devirde düşüşe geçen ticari kredilerde büyüme suratını artırıcı bir tesir yapmasını bekliyor. BDDK’nın işletmelerin finansa erişimini kolaylaştırmak ismine hayata geçirdiği düzenlemeler iş dünyasında olumlu karşılansa da pratikteki yansımaları merakla bekleniyor. Uzun vakittir ‘kredi muslukları’nın kapatıldığından yakınan gerçek dal temsilcileri, yeni düzenlemeyle ek maliyetlere karşın krediye erişimde rahatlama getireceğini düşünüyor.
Şeref Fayat: Kredi maliyetleri artsa da ulaşabilmek önemli
Hem kredi kullanıcılar hem de bankalar açısından çok şiddetli bir süreç yaşandığını söyleyen TOBB Hazır Giysi ve Konfeksiyon Kesim Meclis Lideri Gurur Fayat, “Şimdi yavaş yavaş alınan kararlarla sadeleşme, daha rasyonelleşmeye gidiliyor.
BDDK’nın son kararı da aslında kredi maliyetlerini arttırmakla birlikte krediye ulaşmakta net maliyetlerini yapabilen, en azından maliyet yapmayı görebilen bankalar tarafından kredi kanalları biraz daha açılacaktır. Bu kredi kanallarının açılmasına bir vesile olacak” dedi. Birçok firmanın döviz borçları sebebiyle tuttukları döviz sebebiyle kredi yasaklarına maruz kaldığını hatırlatan Fayat, şöyle devam etti: “Nakit sorunu vardı.
Özellikle yüzde 80-90 ithalata dayalı ihracat yapan bölümlerde bilançoları tutmadığı için krediye ulaşım imkansızdı. Piyasa geneline baktığımız vakit Türkiye’nin aşağı üst yüzde 50’si ithalata dayalı bir ihracat modeli. Bundan sonrası için sadeleşme ismine hem BDDK, hem de Merkez Bankası’nın süratli adımlar atarak kredi kararlarının açılmasına dayanak olmasını bekliyoruz.”
Ramazan Kaya: Düzenlemelerin ayağı yere basmalı
Düzenleme yeni olduğu için alanda uygulanmasını görmek gerektiğini söyleyen Türkiye Giysi Sanayicileri Derneği (TGSD) Lideri Ramazan Kaya, “Uzun vakittir kredi muslukları kapalı olduğu için nakit akışında önemli problemler var. İşletmeler, nakite ulaşamadığı için ödemelerinde önemli sorunlar yaşıyor.
Hem kamuda hem de özel bankalarda maliyet önemli bir biçimde arttı. Bugün kamu bankalarında 35-40’lardan kredi alırken özel bankalarda 55’ten aşağı değil. Bunun yanında çok önemli karsızlıklar var. Bu faiz oranlarıyla iş yapıp para kazanıp oranları ödemek kolay değil” dedi. Şu anki ana sıkıntıları talepsizlik, karsızlık ve finansal külfet olarak sıralayan Kaya, “Son faiz artışlarıyla kur enflasyonun önemli altında kaldı. 25-30 yıldır hiç yaşamadığımız bir durumla karşı karşıyayız. Bu günlerin bir geçiş devri olduğunu düşünmek istiyoruz” vurgusu yaptı.
Kredi maliyetlerinin yüksekliğine dikkat çeken Kaya, şunları söyledi: “Bugün ihracatçı olarak asgarî yüzde 25 faizle kredi alırken faizi kesilip veriliyor. Yüzde 32’lere varan bir faiz oranıyla karşı karşıya kalıyoruz. Kredi maliyetleri çok yüksek. Krediye ulaşım imkanları çok önemli halde açılması lazım. Reytingi olan firmalar zati bu kredilere ulaşabiliyor. Devletin kesinlikle firmaları, farklı halde destekleyip krediye ulaşım imkanları yaratması lazım. Asgarî 1 yıl geri ödemesiz olacak biçimde organize edilmesi lazım. Düzenlemelerin somut bir hale bürünmesi lazım.”
Alican Duran: Teoriyi uygulamada görmek lazım
BDDK’nın kararını piyasalar açısından olumlu bir adım olarak yorumlayan Kağıt Karton Ambalaj Sanayicileri Derneği (KASAD) Lideri Alican Duran, “Hangi şirketler muaf tutulacak, hangi kısıtlamalar kalkacak pratikte bunları görmemiz lazım. Âlâ niyetli bir uygulama olduğu kesin lakin teorideki düzenlemeleri alanda da görmemiz lazım” dedi. Teorideki âlâ niyeti uygulamada da birebir biçimde görmek istediklerini lisana getiren Duran, “Çok fazla regülasyon yapılıyor fakat bunların uygulamasını tam olarak göremedik. Yansımalarını 2024’te görmeyi umuyoruz” diye konuştu.
Mustafa Balkuv: Kredide ödenebilir maliyetler olmalı
Yaklaşık 13 aydır ihracatta kayıp veren triko bölümünde de finansmanla ilgili külfetler yaşanırken Triko Sanayicileri Derneği (TRİSAD) Lideri Mustafa Balkuv, yeni düzenlemeyi ‘uygulamada görmemiz lazım’ biçiminde yorumladı.
“Düzenlemelerle birçok şey vaat ediliyor fakat ulaşılması mümkün olmuyor” diyen Balkuv, şunları söyledi: “Şirketler ayakta kalmak uğruna ziyanına çalışıyor. Şirket kapatmak da daraltmak da kolay değil önemli maliyeti var. Yani şirketlerin ne kapatmaya ne daralmaya gücünün kalmadığı bir periyot yaşıyoruz. Her şeye karşın üretmek, ayakta kalmak uğraşı içerisindeler. Hal böyleyken 10 lira borcu varsa şirket para kazanmaya devam etmek ismine 10 lira daha borç alıyor.
Borç 20 lira oluyor. Hiçbir ticari kuruluşun para kazanmadan 13 ayakta kalması mümkün değil.” Türkiye’nin üretim ve ihracata en fazla muhtaçlığı olan bir periyot yaşadığını vurgulayan Balkuv, bunun için de ihracatçıları daha uygun maliyetli kredilerle desteklenmesi gerektiğini belirtti. Endüstricinin alacağı kredilerle borcun üzerine borç ekleyeceğini lisana getiren Balkuv, bu nedenle ödenebilir maliyetlerle kredi açılması gerekliliğine işaret etti.
Vehbi Canpolat: Döviz kısıtlaması ihracatçı için makul değil
İşletmelerin yabancı para nakdi varlıklarının TL karşılığının 10 milyon TL’nin üzerinde olması durumunda kredi kullanma kısıtlamasının ihracatçı açısından kuralları karşılamadığını söyleyen Türkiye Dokuma Terbiye Sanayicileri Derneği (TTTSD) Lideri Vehbi Canpolat, bu kısıtlamanın krediye erişimin önünü tıkadığını belirtti.
Canpolat, “Örneğin firma olarak yaklaşık 80 milyon dolarlık yatırım yapıyorum ve bunun 40-50 milyon doları yurtdışından geliyor. Buna ‘senin 10 milyon doların var kredi veremem’ diyemezsin. Biz ana hammaddede dışa bağımlı bir ülkeyiz. Dış ticarete çalışan her firmanın hesabında 10 milyon TL’yi aşan döviz bulunur” dedi.
