Kasapta, manavda, kuaförde, hekim muayenehanelerinde, elektronik mağazalarında yazarkasaların yerini şahsi IBAN’ların olduğu karekodlu tabelalar almaya başladı. Karekodu telefonunuza okuttuğunuzda IBAN numarası anında telefonunuza yüklenmiş oluyor. Böylelikle birkaç saniye içinde aldığınız eserin ya da hizmetin bedelini satıcıya ödeyebiliyorsunuz.
IBAN ile olan ticaretin artmasında peşin alışverişlerde yapılan indirimler de tesirli oluyor. Yüksek ölçülerde yapılan transferlerde açıklama kısmına, “elden alınan ödemenin iadesi” formunda yazılması isteniyor. Böylelikle vergi ya da yasal yükümlülüklerden taraflar kurtulmuş oluyor.
“Pazarlık gücü olmayan esnafı zorluyor”
POS üzerinden yapılan bir alışverişte kişi banka kartı kullanarak taksitsiz peşin ödeme yapsa da esnafa bu para kurul alınmayacaksa 45 gün sonra iade ediliyor. Komite oranları da yüzde 2.5’lara çıkmış durumda. Mevcutta kullanılan POS’ların aygıt, saha idaresi, bakım/onarım ve suram üzere birçok maliyeti bulunuyor. Günlük 100 bin TL ciro yapan bir esnaf parasını çabucak almak istediğinde bankaya 2.500 TL ödeme yapmak durumunda kalıyor. Bu da cirosu düşük olan ve pazarlık gücü olmayan esnafı zorluyor. Yüksek enflasyon ve faiz ortamında vade mühleti de birçok esnaf için büyük bir kayıp manasına geliyor. Bu nedenle alıcı ve satıcı kendi ortasında kazan-kazan formülü kullanıyor.
Vergi kaybı manasına da geliyor
Uzmanlara nazaran, bu trend kimi riskleri de beraberinde getirecek. Yazarkasa POS’ların yerine IBAN kullanılması vergi kaybı manasına da geliyor. POS aygıtları, mali hareketlerin izlenmesi, vergi kaçırılmasına neden olan olayların tespiti ve kayıt dışıyla çaba için gündeme gelmişti.
“Sadece nakit ve IBAN ile çalışıyoruz”
Sabah’a görüş veren esnaflar, sorunun kaynağını bankalar olarak görüyor. Manav işleten bir esnaf neden IBAN ile ticarete geçtiğini şu sözlerle anlattı:
“Geçtiğimiz ay tüm yazarkasa POS’ları iptal ettik. Yalnızca nakit ve IBAN ile çalışıyoruz. Şu an günlük fiyat değişimi yaşanıyor. Biz domatesi 20 liraya satıyoruz. Banka bize bu ödemeyi 45 gün sonra yapıyor. 45 gün sonra gelen ödemeyi aldığımızda ben onun yerine yeni eser koyamam. O vakit ya 40 liraya satacağım domatesi ya da satmayacağım. Ya da nakit çalışmak durumundayız. Bankaların kurulları ve uzun vadede geri ödeme yapmaları da enflasyona sebep olmuş oluyor.”
