İSO Türkiye İmalat PMI anketinin temmuz ayı sonuçları açıklandı.
Eşik kıymet olan 50,0’nin üzerinde ölçülen tüm sayıların kesimde güzelleşmeye işaret ettiği anket sonuçlarına nazaran, manşet PMI temmuzda nötr düzey 50’nin hafif altına geriledi. Haziranda 51,5 olan endeksin temmuzda 49,9 seviyesinde gerçekleşmesi faaliyet şartlarının genel olarak değişim göstermediğine ve böylelikle 6 aylık genişleme devrinin sona erdiğine işaret etti.
Firmalar, bölümün büyümesindeki duraksamayı genel olarak enflasyonist baskıların güçlenmesine bağladı. Temmuzda girdi maliyetleri enflasyonu üst üste ikinci ay keskin bir halde hızlandı ve Mart 2022’den bu yana en yüksek seviyede gerçekleşti.
Anket iştirakçilerinin yarıdan fazlası (yüzde 52), girdi fiyatlarının ay içerisinde yükseldiğini ve bunun genel olarak döviz kurlarındaki artıştan kaynaklandığını tabir etti. Kimi iştirakçiler ise fiyatlardaki yükselişin genel girdi maliyetlerinde artışa yol açtığını bildirdi. Bu gelişmelerin sonucunda sonuncu eser fiyatları da artış gösterdi ve son 16 ayın en yüksek seviyesine ulaşan enflasyon, geçmiş devir ortalamasının da hayli üzerinde kaydedildi.
Yurt dışından alınan yeni siparişler ivme kaybetti
Fiyat baskılarının güçlenmesi, temmuzda müşteri talebini olumsuz etkiledi ve yeni siparişlerde son 5 aydır birinci defa yavaşlamaya yol açtı. Emsal biçimde yurt dışından alınan yeni siparişler de ivme kaybetti.
Fiyat artışlarının talep üzerindeki tesirini yansıtacak biçimde, üretimde de dört aylık büyüme eğilimi sona erdi. Öteki taraftan, yılın başında gerçekleşen sarsıntının akabinde devam eden toparlanmanın tesiriyle, geçen aya nazaran üretim hacminde kıymetli bir değişim gözlenmedi.
İstihdam üst üste 3 aydır artıyor
Firmaların kapasite genişletmeye çalışması istihdamın üst üste üç ay artmasını sağladı. Lakin kelam konusu artış ölçülü seviyede kaydedildi. İmalatçılar yeni sipariş akışlarındaki yavaşlama doğrultusunda satın alma faaliyetlerini azalttı. Girdi talebinin azalması ve tedarikçilerin eser teslimatlarındaki gecikmeler, girdi stoklarının Mayıs 2020’den bu yana en yüksek oranda azalmasına yol açtı.
Raporu, temmuzda Türk imalat endüstrisi genelinde artan enflasyonist baskıların birçok dalda talep ve üretimi sınırladığına işaret etti.
Temmuzda takip edilen 10 dalın tamamında girdi maliyetleri enflasyonu üst üste ikinci ay hızlanırken, dalların birçoklarında maliyet baskıları son anket periyodunda güçlü bir ağırlaşma sergiledi.
Girdi fiyatlarında en süratli artışın kaydedildiği besin eserleri dalında, maliyet enflasyonu Ekim 2018’den bu yana en yüksek seviyeye ulaştı. Bu gelişmelere bağlı olarak kesin eser fiyatları enflasyonu da sürat kazandı.
Mamul fiyatlarında da en hudutlu artış kimyasal, plastik ve kauçuk kesiminde gerçekleşirken en yüksek oranlı artış ise ağaç ve kağıt eserlerinde kaydedildi. Satış fiyatlarındaki yükseliş, üçüncü çeyrek başında müşteri talebini genel olarak olumsuz etkiledi. Yeni siparişler yalnızca besin eserleri kesiminde artarken kelam konusu büyüme güçlü seviyede, lakin haziran ayına kıyasla yavaş gerçekleşti. Bilhassa dokumacılık eserleri ve ana metal dallarında yeni siparişlerin bariz halde düştüğü görüldü.
Temmuzda dış talep şartlarındaki tablo ise kısmen daha olumluydu. Besin eserleri öncülüğünde 4 kesimin yeni ihracat siparişleri artış gösterdi. 3 dal büyüme kaydetti.
Giyim ve deri eserleri ile kara ve deniz taşıtları dallarında de üretim tekrar büyümeye geçti. Üretimde en sert yavaşlama kimyasal, plastik ve kauçuk kesiminde kaydedildi. 10 kesimin yarısında çalışan sayıları arttı. En keskin yükseliş besin eserlerinde kaydedildi.
“Üretimde 4 aydır süren büyüme eğilimi durdu”
Açıklamada görüşlerine yer verilen S&P Küresel Market Intelligence İktisat Yöneticisi Andrew Harker, tekrar güçlenen fiyat baskılarının, temmuzda Türk imalat eserlerine yönelik talebi olumsuz etkilediğini bildirdi.
Harker, “Hem girdi maliyetleri hem de satış fiyatları üçüncü çeyreğin başında çok daha yüksek oranlarda artarak firmaların yeni sipariş almasını zorlaştırdı. Bunun sonucu olarak üretimde 4 aydır süren büyüme eğilimi durdu. İmalatçılar, yeni sipariş alma tarafındaki uğraşlarını desteklemesi bakımından enflasyonun yine dengelenmeye başlamasını ümit ediyor olacak.” tabirlerini kullandı.
