Birol BOZKURT
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) datalarına nazaran 2 Haziran haftasında kur muhafazalı mevduatlar 35 milyar TL artışla 2,5 trilyon TL oldu. 35 milyar TL’lik artış son 2 ayda kur muhafazalı mevduatlarda görülen en yavaş artış. Hudutlu yaşanan artışta Kur Muhafazalı Mevduatlarda prim düzenlemesi mevduatların artış suratı üzerinde tesirli olduğu belirtiliyor.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) geçen hafta bankalara gönderdiği yazıda “KKM’de önden ödemeli prim” uygulamasına son verilmesini istemişti. 1 Haziran’dan itibaren açılacak KKM hesaplarında prim ödemesi vade sonunda yapılabilecek. Prim ödemeleri TL olarak yapılacak.
Sektörün kredi hacmi 9,3 trilyon TL oldu
Bankacılık bölümünün kredi hacmi, geçen hafta 132 milyar 631 milyon lira artarak 9 trilyon 261 milyar 513 milyon liraya yükseldi. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) tarafından yayımlanan haftalık bültene nazaran, kesimin kredi hacmi 2 Haziran prestijiyle 132 milyar 631 milyon lira arttı.
Söz konusu devirde toplam kredi hacmi 9 trilyon 128 milyar 882 milyon liradan 9 trilyon 261 milyar 513 milyon liraya yükseldi. Bankacılık bölümündeki toplam mevduat (bankalararası dahil), geçen hafta 122 milyar 25 milyon lira arttı. Kelam konusu haftada yüzde 1,2 artan bankacılık bölümü toplam mevduatı, 10 trilyon 421 milyar 94 milyon lira oldu.
Tüketici kredileri düşüşe geçti
İhtiyaç kredilerinde bir müddettir yaşanan sakinlik yerini düşüşe bıraktı. Bilgilere nazaran, tüketici kredileri meblağı, 2 Haziran prestijiyle 2 milyar 615 milyon lira azalışla 1 trilyon 366 milyar 261 milyon liraya geriledi. Kelam konusu kredilerin 434 milyar 175 milyon lirası konut, 80 milyar 87 milyon lirası taşıt ve 851 milyar 999 milyon lirası gereksinim kredilerinden oluştu.
Ticari kredilerde dikkat çeken toparlanma
Son devirde bankaların en çok eleştirildiği bahislerin başında gelen tüketici kredilerinde rahatlama yaşanmış üzere görünüyor. 2 Haziran ile biten haftada taksitli ticari kredilerin meblağı 14 milyar 565 milyon lira artarak 1 trilyon 118 milyar 546 milyon liraya yükseldi. Bankaların kişisel kredi kartı alacakları da 22 milyar 11 milyon lira artarak 721 milyar 423 milyon lira oldu. Ferdî kredi kartı alacaklarının 376 milyar 588 milyon lirası taksitli, 344 milyar 835 milyon lirası taksitsiz oldu.
Yasal öz kaynaklar arttı
BDDK haftalık datalarına nazaran, bankacılık bölümünde takipteki alacaklar, 2 Haziran prestijiyle bir evvelki haftaya nazaran 2 milyar 138 milyon lira azalarak 166 milyar 139 milyon liraya geriledi. Kelam konusu takipteki alacakların 144 milyar 609 milyon lirasına özel karşılık ayrıldı. Tıpkı devirde bankacılık sistemindeki yasal öz kaynaklar 386 milyon lira artışla 1 trilyon 911 milyar 371 milyon lira oldu.
Bankacılık bölümünün mevduatında artış
Bankacılık bölümünün toplam mevduatı, 2 Haziran ile biten haftada 139,6 milyar lira artarak 10 trilyon 719,5 milyar liraya yükseldi.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından haftalık para ve banka istatistikleri yayımlandı. Buna nazaran, bankacılık bölümündeki toplam mevduat, 2 Haziran ile biten haftada 139 milyar 562 milyon 507 bin lira artarak 10 trilyon 719 milyar 460 milyon 904 bin liraya yükseldi. Birebir periyotta bankalardaki TL cinsi mevduat yüzde 0,9 azalışla 6 trilyon 136 milyar 325 milyon 381 bin lira, yabancı para (YP) cinsinden mevduat ise yüzde 4,1 artarak 4 trilyon 124 milyar 276 milyon lira oldu.
Bankalarda bulunan toplam Yabancı Para mevduatı, geçen hafta 210 milyar 134 milyon dolar seviyesinde gerçekleşirken, bu fiyatın 175,5 milyar doları yurt içinde yerleşik şahısların hesaplarında toplandı. Yurt içi yerleşiklerin toplam YP mevduatındaki değişime bakıldığında, parite tesirinden arındırılmış bilgilerle 2 Haziran prestijiyle 1 milyar 50 milyon dolarlık azalış görüldü.
TCMB’nin toplam rezervlerinde artış
Bir müddettir düşüş eğiliminde olan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) brüt rezervleri 2 Haziran ile biten haftada 2 milyar 28 milyon dolar artış gösterdi.
Döviz rezervleri geçen hafta bir evvelki haftaya nazaran 1 milyar 721 milyon dolar, altın rezervleri 307 milyon dolar artış gösterdi. TCMB datalarına nazaran, geçtiğimiz hafta 56 milyar 519 milyon dolar olan döviz rezervleri, 2 Haziran ile sona eren haftada 58 milyar 240 milyon dolara yükseldi. Kelam konusu periyotta altın rezervleri de 307 milyon dolar artarak 41 milyar 939 milyon dolardan 42 milyar 246 milyon dolara yükseldi.
Böylece TCMB rezervleri bir evvelki hafta 98 milyar 458 milyon dolar düzeyindeyken, yaklaşık 22 Temmuz 2022 tarihinden bu yana birinci 100 milyar 486 milyon dolar düzeyine geldi. Ayrıyeten geçtiğimiz hafta -4 milyar 404,6 milyon dolar olan net memleketler arası rezervler 2 Haziran ile sona eren haftada -5 milyar 697 milyon dolara indi.
KKM’de dolar bazlı düşüş 3.5 milyar $ oldu
Dolar cinsinden bakıldığında kur muhafazalı mevduatların gerilediği izlendi. 2 Haziran haftasında kur muhafazalı mevduatlar 3,5 milyar dolar düşüşle 122,1 milyar dolar oldu. Son 3 gündür dolarda yaşanan süratli yükselişin önümüzdeki hafta sayılarında dolar bazında düşüşü hızlandırması bekleniyor.
Rezervlerde 3 milyar dolar detayı
Reuters’ın haberine nazaran bankacılar, Merkez Bankası tarafından açıklanan haftalık bilgilerin yurtdışından geçen hafta 3 milyar dolar pahasında mevduat/depo girişine işaret ettiğini söylüyor. Habere nazaran beş bankacı 3 ile 3.1 milyar dolar ortasında yeni bir depo girişinin olduğunu hesapladılar. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan bu ve gibisi girişler için TCMB rezervlerinde vakit zaman Körfez başta olmak üzere “dost ülkenin destekleri”ni gördüklerini söylemişti.
Döviz mevduatlarında gerileme devam ediyor
Yurt içi yerleşiklerin döviz mevduatı bir haftada 541,3 milyon dolar düşüş gösterdi. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası(TCMB) tarafından açıklanan bilgilere nazaran, bir evvelki hafta 176 milyar 4 milyon dolar olan yurt içi yerleşiklerin döviz mevduatı 2 Haziran ile sona eren haftada 175 milyar 462,60 milyon dolara geldi.
Gerçek şahısların döviz mevduatları bir evvelki haftaya nazaran 296,20 milyon dolar azalarak 105 milyar 451,40 milyon dolar, hukuksal bireylerin döviz mevduatı 245 milyon dolar düşüşle 70 milyar dolar oldu. Yurt içi yerleşiklerin parite tesirinden arındırılmış toplam yabancı para mevduatı 1. 050 milyar dolar azaldı. Hukuksal bireylerin mevduatları 310 milyon dolar düştü.
Türkiye’nin risk primini gösteren 5 yıllık CDS’leri tekrar yükselişe geçti
Reuters’in haberine nazaran TL’nin bir evvelki günkü %7.2 paha kaybı işlemciler tarafından hür piyasaya geçiş periyodunun sinyali olarak yorumlanırken, bugün kamunun tekrar devreye girmesinin yarattığı kaygı ile CDS yükselişe geçti. İşlemciler kamunun taraf belirleyici olduğu bir yapıdan daha hür bir yapıya geçiş olarak algıladıkları dünkü hareketin akabinde bugün kamuyu tekrar döviz piyasasında görmenin “soru işaretleri” oluşturduğunu belirtti.
CDS’ler 34 baz puan artışla 516 baz puana çıktı. İşlemciler dün “TL’nin rezervler ile savunulması gerekmeyecek seviyeler”e hakikat gittiğini belirtirken, dün misal bir hareket ise görülmedi. TL dün dolar karşısında %1’in altında bedel kaybetti.
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ise bir evvelki gün yayınladığı bildirisinde öngörülebilirliği artırmak için kurallar temelinde siyaset yapıcılığına bağlılığımızı teyit ediyoruz, grubumuzu güçlendirmek ve sağlam bir program tasarlamak olarak söz etti. Şimşek, amaçlara herkesin dayanağını alarak ulaşmak istediğini biraz “sabır ve zamana” muhtaçlık olduğunu söyledi.
