Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) düzenlemesi kapsamında 2 milyon vatandaşa aylık bağlanırken, 2024 yılında da 2 milyona yakın vatandaş emeklilik planı yapıyor. Toplumsal Güvenlik Kurumu’nda emekliliği şimdi onaylanmayan 100 binin üzerinde evrak içinde başvurusu iptal edilenler de bulunuyor. Bu belgelerde, “Prim gün sayısının tamamlanması, ortağı olunan şirkette sigortalı çalışılması, diğerinin primlerinin sehven hesaba yazılması, işe gitmediği halde çalışmış üzere uydurma sigortalılığı tespit edilenler, kuruma prim borcu bulunması, hem SSK hem de Bağ-Kur’lu olunması nedeniyle emekliliğe yetecek gün sayısına ulaşılmaması” üzere nedenler bulunuyor.
Sabah Gazetesi’nin haberine nazaran; bu yıl EYT yasasının yürürlüğe girmesiyle birlikte ağır bir süreç işliyor. Maddedeki kuralları sağlayan 2 milyona yakın vatandaş emekli aylığını almaya başladı. Fakat SGK’da emekliliği onaylanmayan ya da başvurusu iptal edilen evraklar bulunuyor. Yalnızca 8 Eylül 1999 tarihi prestijiyle işe girmiş olmak EYT kapsamında emekli olmaya yetmiyor. Geçmiş yıllardan kalan 1 liralık borç ya da eksik prim günü varsa emekli aylığı bağlanmıyor. Bağ-Kur kapsamında silinen günler için kısmi borçlanma yapılamıyor, tamamının satın alınması gerekiyor. SGK’ya başvurulup da ihya süreci başlatıldığında hesaplanan fiyat 3 ay içinde yatırılırsa ihya tamamlanıyor.
Ucuz borçlanma fırsatı
Yeni taban fiyatla birlikte 1 Ocak 2024 prestijiyle doğum, yurtdışı ve askerlik borçlanmalarının maliyeti de artacak. Borcunu ödeyecek olanların, sigorta başlangıcını, prim gün sayısını öne çekerek erken emekli olacakların maliyet artışından etkilenmemesi için 3 haftalık müddeti bulunuyor. Minimum fiyatın yüzde 50 artması durumunda bugün 64 bin 386 lira olan 15 aylık askerlik borçlanması 96 bin 579 liraya çıkacak. Böylelikle 15 ay askerliği borçlanan bu yıl 32 bin 193 lira daha az ödeyecek. Örneğin EYT ile emeklilik için 2 ayı eksik olanların 60 günlük primini borçlanması kâfi olacak.
Emekli olacak kişi hem SSK hem Bağ-Kur’dan prim gün sayısına sahipse son 2 bin 520 gün içinde müddetin yarısına (1.260 güne) bakılıyor. Bu kapsamda yarısından 1 fazlası hangi kurumdan prim varsa o statüden emekli olunuyor. Son 2 bin 520 gün içinde emeklilik müracaatında bulunduğu statüde gün sayısını tamamlamayanların da müracaatları da kabul edilmiyor. Emekli olunacak statüye ait prim hesabının gerçek yapılması gerekiyor.
Neden tamamlanmadığını sorun
Yasa çıktığında başvurup da emeklilik süreçleri tamamlayamayanların öncelikle SGK’ya müracaatlarını dikkatli denetim etmesi gerekiyor. Süreçlerin neden tamamlanmadığı ALO 170 ya da en yakın toplumsal güvenlik merkezine giderek öğrenilebilir. Eksiklerin giderilmesi için gerekli süreçlerin yapılması gerekiyor.
İptal nedenleri ortasında ortağı olunan şirkette sigortalı olunması, oburunun primlerinin ezkaza kendi hesabına yazılması, hiç işe gitmediği halde sigorta yaptıkları belirlenenler, işe başlangıcı 18 yaşın altında ailesinin işyerinde olanlar, yurt dışında yaşamasına rağmen Türkiye’de kendisini sigortalı gösterenlerin de müracaatları kabul edilmiyor.
Borçlanma eksik prim gün sayısına katkı sağlarken emeklilik yaşını etkilemiyor. Yaşı doldurup prim günü eksik olanların emekliliğini erkene çekiyor. Memurluktan sonra 1.260 gün SSK’lı olarak çalışanların kamuda kazandığı yıpranma hissesi hizmet müddetine ekleniyor fakat emeklilik yaşından düşülmüyor. Farklı sigortalılık statüsünde ödenen primler birleştirilerek toplam hizmet müddeti üzerinden emekli olunabiliyor.
