Enflasyonun merkez bankalarının gayelerinin üzerinde ve ısrarcı kalmaya devam etmesi, arka arda faiz artış kararlarını getiriyor. Merkez bankaları, enflasyon amacına ulaşana kadar sıkılaştırma adımlarının süreceğinin sinyalini veriyor.
Para siyasetinde sıkılaşmaya giden merkez bankaları ortasına Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası da (TCMB) katıldı. TCMB, enflasyon görünümünde bariz düzgünleşme sağlanana kadar mali sıkılaştırma döngüsünün süreceğine işaret etti. TCMB, geçen ayki toplantısında, siyaset faizini 650 baz puan yükselterek mali sıkılaştırma döngüsünü başlattı ve bir hafta vadeli repo ihale faiz oranını yüzde 8.5’ten yüzde 15’e çıkardı.
Küresel iktisat üzerinde baskı ögesi olmaya devam eden yüksek enflasyon karşısında ortalarında ABD, Avrupa, Kanada ve Avustralya’nın da bulunduğu 10 büyük merkez bankası, son bir yıldaki 77 toplantısının 66’sında siyaset faizini yükseltti, 11 toplantıda ise sabit tuttu.
Fed 8 toplantının 7’sinde faiz artırdı
ABD Merkez Bankası (Fed), geçen yıl mart ayında başladığı sıkılaştırma adımlarına bu yıl da devam etti. Temmuz 2022’den bu yana gerçekleştirdiği 8 toplantısının 7’sinde faiz artıran Fed, haziran toplantısında ise gelecek bilgileri ve bunların para siyaseti üzerindeki tesirlerini kıymetlendirmek için siyaset faizini yüzde 5-5,25 aralığında sabit bıraktı. Öte yandan, Fed Lideri Jerome Powell, para siyasetine yönelik konuşmalarında, enflasyonu vakitle yüzde 2 gayesine düşürmek için bu yıl kimi ek faiz artışları yapılabileceğinin sinyalini verdi.
ECB faiz kararlarıyla enflasyona reaksiyon verdi
Avrupa Merkez Bankası (ECB), son bir yılda aldığı 8. faiz artırımı kararıyla Euro Bölgesi’nde mayısta yüzde 6.1 olan enflasyonun daha da artmasına reaksiyon verirken, gelecekte daha fazla siyaset sıkılaştırmasının olabileceğine işaret etti. Hazirandaki son toplantısında siyaset faizini 25 baz puan yükselten ECB, geçen yıl temmuzdan bu yana yaptığı toplantıların tamamında siyaset faizini artırmış oldu.
İngilizler 8’de 8 faiz artırımına gitti
İngiltere Merkez Bankası (BoE), geçen ay gerçekleştirdiği toplantısında, siyaset faizini 50 baz puan artırarak yüzde 4.50’den yüzde 5’e yükseltirken, Aralık 2021’den itibaren uyguladığı sıkılaşma adımlarına devam etti. Son bir yılda da 8 toplantısının tümünde faiz artıran BoE, enflasyonist baskıların ısrarcı kalmaya devam etmesi durumunda para siyasetinde daha fazla sıkılaşma gerekeceğini belirtti.
Kanada’da son 22 yılın en yüksek seviyesi
Kanada Merkez Bankası, haziran ayındaki toplantısında, siyaset faizini 25 baz puan artırarak son 22 yılın en yüksek düzeyi olan yüzde 4.75’e çıkardı. Banka, böylece geçen yıl temmuz ayından bu yana gerçekleştirdiği toplam 8 toplantının 6’sında siyaset faizini yükseltmiş oldu.
İsviçre’de 4 toplantıda da birebir karar çıktı
İsviçre Merkez Bankası (SNB), Eylül 2022’de siyaset faizini 75 baz puan artırarak yüzde 0.50’ye çıkarırken, 8 yıldır süren negatif faiz periyoduna son vermişti. Geçtiğimiz ay da siyaset faizini 25 baz puan artışla yüzde 1.75’e çıkaran SNB, son 4 toplantıda da siyaset faizini yükseltmiş oldu.
Norveç yalnızca 1 defa faizi sabit tuttu
Norveç Merkez Bankası, geçen yıl temmuzdan beri siyaset faizi oranında 7 kere artışa giderken, faizi bir defa sabit tuttu. Banka, geçen yıl temmuzda yüzde 1.25 düzeyinde bulunan siyaset faiz oranını, geçen ayki son toplantısında da 50 baz puan artırarak yüzde 3.75 düzeyine çıkardı.
Avustralya’nın karnesi de 12’de 10 oldu
Avustralya Merkez Bankası (RBA), geçen ayki toplantısında siyaset faizini 25 baz puan artırarak yüzde 4.10’a yükseltmesinin akabinde bu ayki toplantısında faizi sabit bıraktı. Böylece geçen yıl temmuzdan beri 12 toplantı gerçekleştiren RBA, bunların 10’unda siyaset faizini yükseltti.
Hintliler 4 sefer yükseltti
Hindistan Merkez Bankası (RBI), bir yıl içindeki 6 toplantının 4’ünde faiz oranlarını yükseltirken, nisan ve haziranda siyaset faizini yüzde 6.50’de sabit bıraktı. RBI, geçen yıl ağustos, eylül ve aralık ayları ile bu şubat ayındaki toplantılarda siyaset faizinde artış kararı verdi.
Seul’ün son 3 kararı: Sabit
Güney Kore Merkez Bankası, geçen yıl temmuzdan itibaren düzenlediği 8 toplantının 5’inde faizi artırdı. Banka, Ocak 2023’teki toplantısında, faizi 25 baz puan artırarak yüzde 3.50’ye çıkarmasının akabinde şubat, nisan ve mayıstaki toplantılarında faiz oranını sabit tuttu.
RBNZ de 7’de 7 “Artsın” dedi
Yeni Zelanda Merkez Bankası (RBNZ) son bir yıldaki 7 toplantıda da faiz artışına gitti. RBNZ, mayıstaki son toplantısında, siyaset faizini 25 baz puan artırarak yüzde 5,50 düzeyine çıkarmıştı. Banka, siyaset metninde faiz artışlarının sonuna gelindiği iletisini vermişti.
Japonya’da ‘ultra gevşek’ politika
Çin ve Japonya merkez bankaları (PBoC ve BoJ) ise para siyasetinde öbür büyük bankalardan ayrışıyor. Çin Merkez Bankası, son bir yılda siyaset faizinde iki sefer indirime gitti, Japonya eksi yüzde 0.10 ile ultra gevşek para siyasetini sürdürüyor.
